Split payment – co mechanizm podzielonej płatności oznacza dla przedsiębiorców?
Proponowane przez Ministerstwo Finansów zmiany w ustawie o podatku VAT, mające na celu wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności, już od dnia ogłoszenia wzbudzają duże zainteresowanie przedsiębiorców. Czy związane ze split payment obawy i niepokoje są bezpodstawne? Czy proponowane w ustawie zachęty do stosowania mechanizmu okażą się wystarczające?
Czym jest split payment?
Projekt nowelizacji ustawy o podatku VAT, przygotowany przez Ministerstwo Finansów, wprowadza z dniem 1. stycznia 2018 roku mechanizm podzielonej płatności (split payment). Istota jego działania sprowadza się do obowiązku posiadania przez podmioty gospodarcze dwóch rachunków bankowych – standardowego oraz rachunku VAT. Zgodnie z zamysłem ustawodawcy na podstawowy rachunek firmowy trafiałaby kwota netto z faktury, zaś podatek VAT zasilałby konto podatkowe. Należy jednak zauważyć, iż wykorzystanie mechanizmu split payment miałoby charakter dobrowolny – to przedsiębiorca ma zdecydować o tym, czy pełną kwotę brutto przeleje na główny rachunek kontrahenta czy zdecyduje się na jej rozdzielenie pomiędzy dwa rachunki.
Z jakiego powodu Ministerstwo Finansów zdecydowało się na wdrożenie zmian w ustawie o podatku VAT? Zaprowadzone zmiany to jedno z narzędzi walki rządu z wyłudzeniami podatku od towarów i usług, które każdego roku uszczuplają budżet państwa o dziesiątki miliardów złotych. Biorąc pod uwagę fakt, iż stosowanie mechanizmu pozbawia przedsiębiorcę prawa do gospodarowania całością otrzymanej kwoty, ustawodawca przewidział szereg zachęt, które mają za zadanie przekonać nabywców do rozdzielania płatności przelewanych na konta kontrahentów. Zaliczają się do nich m. in.:
- możliwość szybszego uzyskania zwrotu podatku VAT na rachunek VAT (w terminie 25 dni);
- brak solidarnej odpowiedzialności nabywcy;
- brak podwyższonych odsetek naliczanych od zaległości VAT;
- szansa na obniżenie kwoty należności na skutek uregulowania podatku przed terminem zapłaty.
Czy zaproponowane w projekcie ustawy zachęty okażą się wystarczające? Kwestia ta została poddana wątpliwością już na etapie debaty nad projektem oraz konsultacji społecznych. Istnieje zatem spore prawdopodobieństwo, iż katalog korzyści zostanie jeszcze zmodyfikowany lub wzbogacony o kilka dodatkowych punktów. Z drugiej jednak strony, rezygnacja z rozdzielenia płatności, naraża zdaniem ekspertów podatnika na ryzyko w postaci poważnych konsekwencji wynikających z solidarnej odpowiedzialności (art. 108a ust.4), które jest duże na tyle, że może doprowadzić do nabrania przez split payment charakteru nieformalnego obowiązku.
Podjęcie przez przedsiębiorcę decyzji o wyborze właściwego sposobu działania – korzystania z mechanizmu lub też nie, w dużej mierze jest kwestią indywidualną, wymagającą szerszego spojrzenia i uprzedniego odpowiedzenia sobie na kilka kluczowych pytań. W podjęciu takiej decyzji może pomóc opracowanie przygotowane przez EY: http://www.ey.com/pl/pl/services/tax/business-tax/split-payment-main, które jasno precyzuje, jakimi analizami decyzja taka winna być poprzedzona.
Co mechanizm podzielonej płatności oznacza dla przedsiębiorców?
Wbrew pozorom rozdzielanie płatności na dwa rachunki nie będzie skutkowało koniecznością dokonywania dwukrotnie większej liczby przelewów. Wspomniany w projekcie rachunek VAT otwierany będzie automatycznie z rachunkiem firmowym przez bank lub SKOK. Również po stronie instytucji finansowej leżeć będzie rozdzielenie kwoty przelewu pomiędzy dwa rachunki – rola przedsiębiorcy ograniczy się w takiej sytuacji jedynie do wyboru dedykowanego komunikatu przelewu.
Niepokojąca jest jednak możliwa utrata płynności przez wiele przedsiębiorstw, szczególnie tych niewielkich. Kwota zgromadzona na rachunku VAT, zgodnie z zapisami projektu ustawy, może posłużyć do zapłaty zobowiązania podatkowego. Założono wprawdzie możliwość wnioskowania do naczelnika urzędu skarbowego o przeznaczenie zgromadzonych środków na inne cele, jednak uznaniowość decyzji oraz długi czas oczekiwania na postanowienie (nawet 90 dni) zapewne nie zachęcą przedsiębiorców do podejmowania takich kroków. Kolejną niepewność rodzą niewłaściwie przeprocesowane płatności. Ewentualny błąd podczas realizacji przelewu, skutkujący transferem całości kwoty faktury na rachunek VAT, może tym samym na długi czas pozbawić przedsiębiorcę sposobności dysponowania własnymi pieniędzmi.
Pozytywne aspekty wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności
Mimo wielu niedoskonałości i związanych z nimi obawami przedsiębiorców, split payment niesie za sobą również pewne korzyści. Jednym z najważniejszych atutów jest niewątpliwie uszczelnienie systemu podatkowego, a co za tym idzie zasilenie budżetu państwa dodatkowymi miliardami złotych. Zainteresowanie rządu problemem nikogo nie powinno dziwić, gdyż Polska znajduje się w niechlubnej czołówce krajów Unii Europejskiej z największą luką VAT. Ustępuje pod tym względem jedynie Włochom, Grecji i Rumunii. Z wykonanego na zlecenie Komisji Europejskiej raportu wynika, że 55% owej luki to efekt działań prowadzonych w tzw. szarej strefie lub przestępczej działalności polegającej na wyłudzeniach podatku VAT. W wyniku takich działań budżet państwa traci każdego roku ok. 5,5 mld euro. Odzyskanie choćby części tej kwoty niewątpliwie będzie dużym sukcesem.
Nie bez znaczenia jest również fakt, iż dla wielu przedsiębiorców proponowane przez Ministerstwo Finansów zmiany stanowić będą narzędzie do skutecznego zabezpieczenia się przed posądzeniem o uczestnictwo w przestępczym procederze polegającym na wyłudzaniu podatku VAT. Dotychczas firmy, które padają ofiarami oszustwa, nierzadko oskarżane są o niezachowanie należytej staranności w kontekście weryfikacji kontrahentów i zmuszane do ponoszenia dotkliwych konsekwencji finansowych. W wielu przypadkach jest to jednoznaczne z koniecznością zakończenia prowadzonej działalności. Zgodnie z deklaracją Ministerstwa Finansów stosowanie mechanizmu rozdzielonej płatności skutecznie eliminuje takie ryzyko i jest jednoznaczne z podjęciem przez przedsiębiorcę wszelkich starań i dochowania należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta. Wyeliminowanie ryzyka posądzenia o współudział w przestępczym procederze, z pewnością zostanie pozytywnie odebrane przez przedsiębiorców zajmujących się obrotem wrażliwymi towarami – np. paliwami czy wyrobami stalowymi.
Materiał zewnętrzny
Zostaw komentarz